TRASHTALK - Wat gebeurt er met onze PMD-zak?

In deel één van onze serie Trashtalk hadden we het samen met Karine van Doorsselaer, docente ecodesign aan de UA, over systeemdenken en de prioriteiten van de circulaire economie. Maar we zijn absoluut niet klaar met alle mythes rond recycleren aan banden te leggen. In het tweede deel hebben we het namelijk over het businessmodel van de grote spelers, thermisch recycleren & alternatieve verpakkingsmanieren. Let’s go!

Kijk of luister je liever? Laat je e-mail iets verder achter en we sturen je alle episodes op.

Kan je nog eens samenvatten waarom reuse boven recycle komt te staan naar klimaatimpact toe?

Ik moet wel een kanttekening bij reuse maken. Als we onze verpakkingen gaan hergebruiken. Is het wel logisch dat bij het sluiten van de kringloop det transportafstand realistisch is. We gaan geen inzamelscenario opstarten voor verpakkingen als we honderden kilometers moeten rondrijden. Dat is belangrijk om te schetsen, het is niet altijd de oplossing. We moeten het bekijken situatie per situatie. Het is ook wel zo dat als we die verpakkingen terug gaan inzamelen is dat transport, maar als we ze gaan recycleren heb je ook transport.

Maar de milieu-impact zit hem wel in het wassen, reinigen en reconditioneren van onze herbruikbare verpakkingen. Dat is dikwijls de commentaar die herbruikbare verpakkingen krijgen. Het is nochtans wel zo dat bedrijven die reinigen zoveel mogelijk hun water gaan recupereren. Water is ook een kost voor die bedrijven. Men gaat zoveel mogelijk water hergebruiken en als er water is, dat het gezuiverd wordt.

"We gaan geen inzamelscenario starten als je daarvoor honderden kilometers moet rondrijden."

Als we de vergelijking terug maken met recycleren. Dat is ook inzamelen, ook transport. Als het gaat over kunststoffen wordt het versnipperd, wordt het ook gewassen. Als het gaat over papier, ook waterverbruik. Dat wordt soms vergeten, maar er is ook een wasproces in het recycleren van de materialen. We krijgen dan een vermindering van onze waarde. Omdat we granulaat krijgen omdat we met energie dat terug moeten omzetten naar verpakking. Wat een extra processtap is wat ook weer zijn milieu-impact heeft.

En als je dat toespitst op Dripl? Als je inderdaad kijkt naar het hergebruiken van een drinkfles of glas tegenover de plastic flesjes en aluminium blikjes, hoe zou je die vergelijking opstellen?

Het grote voordeel van Dripl is dat de consument met zijn eigen glas of fles naar het toestel komt. Dat is nog beter dan herbruikbare glazen flessen, de bierflesjes. Die worden ingezameld. Iedereen kent het. Je gaat een bak bier halen, je consumeert het en je brengt het terug naar de winkel. En het volgt zijn route naar de reiningsinstallaties. Terwijl bij Dripl is het de consument die met zijn eigen herbruikbare verpakking komt. Terwijl bij Dripl is het de consument die met zijn eigen herbruikbare verpakking komt.

Met Dripl komen we op de markt met een oplossing die duurzaam zou zijn. Hoe komt het dat grote spelers die beweging nog niet maken?

Uiteraard, it’s all for the money. Het mooie van Dripl is dat jullie de mensen geen water verkopen. Want uiteindelijk is Coca-cola of Sprite water met een smaak en suiker. En water hier bij ons in het westen, water komt uit de kraan. Dat is het grote voordeel, er wordt geen water getransporteerd. Maar dat is natuurlijk wel de business van de Coca-Cola’s van deze wereld. Dat is hun business model.

Liever een video in plaats van verder te lezen? 

Als we dan toch aan het recycleren zijn, kan je misschien meer uitleg geven wat er met ons flesje gebeurt? En is het altijd het geval dat een PET-flesje een PET-flesje wordt?

We hebben natuurlijk verschillende soorten verpakkingen, maar laat ons nu eens de PMD-zak nemen. Wij als consument, de zorgzame bewuste consument gaat zijn lege verpakking in de zak gooien en niet in de natuur. Dan wordt die ingezameld en gebracht naar grote sorteerbedrijven. Die zakken worden opengereten op grote transportbanden en dan gaat men met magneten eerst alle stalen blikjes eruit halen. Dan gaat men met wervelstromen de aluminium blikjes eruit halen. Met grote trommels gaat men kleine verpakkingen eruit halen en dan gaat men sorteren op soort met sensoren. Men gaat de verschillende fracties sorteren. Die worden in grote balen bij elkaar gebonden en die worden dan afgehaald door de recyclagebedrijven. Daar worden die terug opengehaald en gaat men de PET-flessen versnipperen, wassen en dan gaat men daar nieuwe flessen van maken. De PET is de kunststof waarbij men van fles naar fles kan recycleren. De polytheleen en de polypropeleen zijn moeilijker te scheiden. Men gaat die samen recycleren tot bijvoorbeeld tuinmeubels. Aluminium en staal zijn perfect recycleerbaar. Ook zonder verlies van eigenschappen.

De drankkartons worden ook versnipperd. Het papier wordt verpulpt en gerecycleerd. Maar de laagjes aluminium en kunststof dat wordt verbrand. De industrie zegt graag: “we gaan thermisch recycleren.” Maar het is dus wel verbanden. Een strategie die niet thuishoort in de circulaire economie.

Benieuwd naar meer? We sturen je alle episodes op! 🤗

Thermisch recycleren is dus verbranden. Stel dat we inderdaad onze PMD-zak buitenzetten. Hoe groot is het aandeel van de PMD-zak die een nieuw leven krijgt?

Oef, daar durf ik geen cijfer op te kleven. Dat is ook afhankelijk van materiaal tot materiaal. Daar ga ik me niet aan wagen. Er is alleszins nog heel veel werk aan de winkel als het gaat over de kunststoffen en nog veel meer werk als het gaat over de geplastificeerde papieren verpakking. Want ik hou mijn hart vast. We zien een transitie door de plastic soup. Door de Europese Commissie die gesteld heeft dat ze een Plastic Strategy hebben. Daardoor zien we een switch van mooi materiaal, kunststof dat perfect recycleerbaar is naar alle mogelijke toepassingen van papier gecoat met plastic.

Een mooi voorbeeld recent. De Nesquik doos is sinds jaar en dag monomateriaal. Perfect recycleerbaar. In bepaalde landen heeft men dan beslist om daar dan kartonnen dozen van te maken met een coating van plastic. Dat is perceptie creëren, dat zijn echt geen goede dingen die gebeuren. Het is bewustwording. Er bestaat geen slecht materiaal, maar het gaat over het correct gebruik van materiaal. Circulaire verpakkingen wil zeggen de vuistregels van ecodesign toepassen. Eerst systeemdenken en dan levenscyclus denken.

Als we inderdaad verdergaan over de alternatieve verpakkingssoorten die vandaag opduiken, wat zijn de alternatieven die volgens jou wel steek houden?

Sowieso de strategieën eerst. Verpakkingen vermijden. Optimale bescherming van het product en vandaar is daar geen eenduidig antwoord op te geven. Het gaat over optimale bescherming van het product en afhankelijk daarvan zal de ene verpakking beter zijn dan de andere. Wat wel een hele belangrijke is wat mij betreft is uitloging van schadelijke stoffen naar het product. Wat in dit geval zijn we wel met voeding of drank bezig. Dus in kunststoffen hebben we aanwezigheid van kleine moleculen die kunnen uitlogen naar het voedsel. Papier wordt bedrukt dus hetzelfde verhaal. Vandaar dat gerecycleerd papier niet rechtstreeks in contact mag komen met voedsel. Dan kijken we naar de materialen die inert zijn. Dan komen we bij glas en RVS. Blik, als we aluminium en stalen blikjes nemen, die zijn gecoat met kunststof. Ik heb al papers gelezen waaruit blijkt dat daar ook uitloging van schadelijke stoffen kan zijn.

Nu geen horror, maar als het gaat over migratie. Is het altijd de vraag hoeveel moleculen daaruit komen? Men gaat testen uitvoeren en trachten te bepalen waar de limiet is. Hoeveel schadelijke stoffen mag je innemen alvorens je rare ziektes krijgt? Dat ligt vast, maar het probleem is dat we geconfronteerd worden met tal van chemicaliën in ons dagelijks leven. Niet alleen uit verpakking, maar ook uit cosmetica, onze kledij, de lucht. We hebben heel veel schadelijke stoffen in onze leefomgeving dus als we het kunnen vermijden, doen we dat beter.